Earth and Fire kreeg in het begin van de jaren zeventig, als sterkst rijzende ster aan het Nederlandse popfirmament, regelmatig cameraploegen langs. Soms totaal onverwacht, soms goed voorbereid. De opnamen voor het Duitse programma ‘Swing In’ had iets van beide. Cameramensen stonden soms ineens op de bühne, maar voor het deel dat je ziet op de onlangs uitgebrachte DVD stroomde de toenmalige oefenruimte eenmalig vol met grotendeels familieleden en bekenden van de band. Het optreden is niet opgenomen in Duitsland, maar op de thuisbasis van Earth and Fire, in Voorschoten.
Naast de katholieke kerk aan de Leidseweg in Voorschoten staat nu nog steeds het Bondsgebouw. De plek waar ooit ‘Maybe Tomorrow, Taybe Tonight’ voor het eerst klonk, is allang geen oefenplek voor bands meer. Misschien was het de buurt na het luidruchtige Earth and Fire toch allemaal wat te gortig geworden. Toch heeft de band er een paar jaar kunnen repeteren, de eerste jaren van haar bestaan. De Duitse omroep WDR besloot samen met productiemaatschappij Red Bullet om hier een aantal van de tv-opnamen voor ‘Swing In’ te houden. Een Nederlandse cameraploeg werd aangetrokken om Earth and Fire op de band te zetten.
Door het beeld zie je dan ook filmers lopen die later grote naam zouden maken: Jan de Bont (in het rode t-shirt, later getrouwd met Monique van der Ven en regisseur van onder meer Twister) en Ed van der Elsken (later vooral beroemd als fotograaf), om er een paar te noemen. Cineast Wim van der Linde was de leider van het clubje. Hij kwam van VPRO-huize, de omroep die hij later zou bedienen met onder meer de roemruchte Barend Servet Show.
Toetsenist Gerard Koerts kan zich de avond nog wel herinneren. ‘Lekker dicht bij huis, en nog voor eigen publiek ook.’ De camera’s op zijn vingers deden hem weinig. ‘Nee, je zat gewoon lekker te spelen. In je eigen wereld, samen met je publiek. Sfeervol was het wel die avond. Van camera’s of microfoons trok ik me trouwens nooit veel aan.’
Geen bubble gum-decor
Drummer Ton van der Kleij weet te vertellen dat de band de eerste jaren veel ruimte en budget kreeg, ook voor eigen opnames. ‘Anders liep je het risico dat je continu in dat bubble gum-decor van Toppop stond te spelen. Wij vonden dat dat niet bij ons paste. En gelukkig konden we het dus voorkomen door met Red Bullet af te spreken om de singles in eigen beheer van een filmpje te voorzien. Volgens mij deed Van der Linde dat meestal. We hebben dan ook sterk ons eigen stempel kunnen drukken op de opnames tot en met Love of Life. Daarna is het bijna allemaal Toppop. Toen werd de geldkraan dichtgedraaid. En werden de clips haastiger opgenomen, in een andere sfeer.’ De Duitse tv pakte het in die eerste jaren ook grondig aan, wat is te zien aan de live opname van Maybe Tomorrow Maybe Tonight. Ton: ‘Je deed er inclusief repeteren makkelijk drie dagen over om zoiets – vooral wat betreft het geluid – goed op de band te krijgen. Tegenwoordig gaat dat allemaal een stuk sneller en simpeler, maar toen was de techniek gewoon nog niet zo ver.’
Lichtshow
Opvallend aan de ‘Swing In’-opname is het gemis van de toen zo beroemde lichtshow. ‘Die was volgens mij niet goed op de film te zetten’, herinnert de drummer zich. ‘De band was vooral een sfeerband in die dagen: gevoel en muziek, daar draaide het allemaal om. Het publiek moest vooral stil zijn en luisteren. Jerney was – afgezien van wat spontane uitbarstingen van de muzikanten – eigenlijk de enige voor een visueel showelement zorgde. Wij liepen erbij in gerafelde spijkerbroeken; zij liet toen al complete pakken maken. De lichtshow vulde dat showelement mooi aan. Maar in het Bondsgebouw hebben we er dus niet mee gewerkt. Dat lukte allemaal niet omdat we voor de camera’s veel fel licht nodig hadden.’ Maar bij de single-opname van Storm and Thunder op de DVD – die oorspronkelijk overigens als live-uitvoering is gespeeld – is de lichtshow weer wel van de partij. ‘Ja, dat klopt, maar daar werd de lichtshow volgens mij van achteren op de doeken geprojecteerd, en dan kon je het weer wèl filmen. Ze hebben het in ieder geval wel voor elkaar gekregen. Bij gewone live-optredens werkte de lichtshow altijd vanuit de zaal.’ Ton vindt het geluid ‘voor die dagen’ behoorlijk goed. Vanuit de GTB-studio in Den Haag werd een achtsporenrecorder aangevoerd. En ik kan me zomaar voorstellen dat bepaalde partijen later, dus na het optreden, alsnog zijn ingespeeld of ingezongen. Want de muziek loopt vaak wel, maar lang niet overal synchroon met het beeld.’ De goede kijker kan zien dat er voor de DVD zelf ook bij diverse nummers is geknipt en geplakt met beeld en geluid.
Filmmateriaal
Gerard meent dat er nog heel wat van dit soort filmmateriaal te vinden moet zijn. ‘We zijn heel vaak gefilmd, vooral voor de Duitse tv. Ook live, bijvoorbeeld voor Musikladen. Daar moet toch nog wel wat van terug te vinden zijn. Hoewel ik me wel kan voorstellen dat omroepen die Ampex-banden waarop toen werd gefilmd na een paar jaar gewoon weer overspeelden met nieuwe opnamen. Ook in privé-archieven zou best nog wel wat kunnen liggen.’ Zo kan hij zich herinneren dat de vrouw van Rob Gerritsen (van Red Bullet) de band vaak heeft staan filmen tijdens de tournee door Turkije. ‘En later materiaal is er zeker nog, bijvoorbeeld van ons Vredenburg-concert in 1979, dat voor Countdown van Veronica is uitgezonden.’ Gerard hoopt dat intensiever speuren leidt tot meer voer voor DVD’s. ‘Want ik moet zeggen dat ik het live-deel van de DVD toch wel het meest interessant vind om terug te zien. Ook al klinkt het allemaal niet perfect, je voelt daar het best wat wij in die dagen wilden zeggen met onze muziek.’
Tekst Fred Hermsen
