Daar staat hij in het Volkskrant Magazine. Tim Treffers, een man met smaak. Hij vertelt over zijn kledingstijl en over zijn favoriete plek in Utrecht. Tim is zanger. Hoewel hij in eigen land vrij onbekend is, is hij ‘Big in Japan’. Een demo aan P-Vine Records, een Japans platenlabel, mondde uit in een 5-jarig contract. Ik ken Tim. Samen publiceerden wij aan het begin van de zero’s een website over mijn favoriete band. U weet wel, Earth and Fire.
Meer Earth and Fire fans zullen Tim kennen. Hij zong in 2017 samen met Marieke Eeelman in de theaterrockshow Invitation to the Sound. De show was een eerbetoon aan de muziek van Earth and Fire. Wie de band van theater tot theater volgde, zag Tim op het podium groeien. Van in het begin betrekkelijk voorzichtig op de achtergrond naar brutaal en zelfverzekerd naast Marieke op het einde van de tour. Ik genoot van hem op het podium. Ik was trots op hem.
Toen ik Tim leerde kennen was hij nog jong, hoewel ik dat toen niet wist. Ik kende hem alleen via mailcontact. In mijn tienerjaren had ik altijd het meeste contact met fans uit de tweede golf, de tijd na Weekend. Maar ik wist dat het overgrote deel van de harde kern al sinds de beginjaren van de band fan was en ik nam aan dat Tim tot die generatie behoorde. Het viel me wel steeds meer op dat Tim heel handig was met het bouwen van de site, het bewerken van foto’s en het vinden van nieuwe informatie.
Tim bleek net zo oud te zijn als ik was toen ik Earth and Fire voor het eerst ontdekte. Ik was verrukt, want daaruit bleek maar weer hoe tijdloos de muziek van ons lijfbandje is. Ook nu nog steeds krijgen we mails van jonge, zelfs buitenlandse fans die de band net hebben ontdekt en alles over ze willen weten. Ik vind het geweldig dat er elk jaar weer nummers in de Top2000 staan en dat Memories laatst zelfs in de nummer 1 Top 60 van Radio West stond. Er zijn nog steeds voldoende mensen die de muziek zo’n warm hart toedragen dat ze stemmen op Earth and Fire.
Terug naar Tim. We hebben samen mooie dingen meegemaakt. We werden gevraagd om mee te werken aan de DVD met hits van Earth and Fire en werden zelfs nog op de hoes vermeld. We werden uitgenodigd om de opnames van Idols mee te maken, waar we na afloop een ontmoeting met Jerney hadden. Ons nauwe contact met Dick en Fred Hermsen toen zij het boek over de band schreven. Of die keer dat we samen bij Jerney en Bert op de koffie gingen om DVD’s te brengen die we gedigitaliseerd hadden. Twee fans en hun idool.
En nu is Tim zelf een idool. In Japan is zijn muziek, dat onder het muziekgenre ‘blue eyed soul’ valt, mateloos populair. Zijn eerste twee albums deden het in Japan zo goed dat ze de aandacht trokken van de succesvolle zangeres Mimlus Naito Aikiko. Ze zong een duet met Tim en toerde met hem door Japan langs de steden als Tokyo, Nagoya, Gumma en Osaka. Een rijzende ster in het land van de rijzende zon.
Mijn jongste zoon werd afgelopen week 18 en kreeg van een van z’n vrienden het album My Beautiful Dark Twisted Fantasy van Kanye West uit 2010. Een klassieker, schijnt. Zwart vinyl in een driedubbeldikke hoes. Ik herkende het geluk op het gezicht van mijn zoon, de voorzichtigheid waarmee hij het album van z’n beschermfolie ontdeed en het zweet in zijn handen toen hij de hoes opensloeg. Ik zag mezelf ruim veertig jaar geleden gelukkig zitten zijn met een prachtige albumhoes van mijn favoriete band. U weet wel, Earth and Fire.
De twee jongens snelden naar boven om het vinyl op het blauwe Crosley-platenspelertje te leggen. Een impulsaankoop waarvan ik hoopte dat het ooit van pas zou komen en dat nu al enige maanden een min of meer permanente plek had gevonden tussen headphones, snoepverpakkingen, drinkpakken en game controllers. Want ja, mijn zoon is gek op vinyl. En op mooie hoezen. Hij kwam na het luisteren van MBDTF enthousiast naar beneden om me het verschillende losse artwork te laten zien waarmee hij de voorkant van het album kan aanpassen naar gelang zijn smaak of stemming. “Cool hè?”
Ook mijn lijfband wist hun geniale muziek in prachtige jasjes te verpakken. Zoals de debuutelpee die eruit ziet als een luciferspakje. Of de prachtige dubbele bodem van de Roger Deanhoes, speciaal ontworpen voor de Britse markt. Allebei collectors items waar je nu wel €100 tot € 250 voor moet neertellen, áls je ze al ergens tegenkomt. Vermaard zijn ook de tekeningen van Eric van der Weijden voor de albums Song of de Marching Children en natuurlijk Atlantis. En ik hield van de inlegvellen met songteksten, waarvan ik de liedjes altijd meezong. Heerlijke herinneringen die boven komen drijven.
Het zijn herinneringen waarmee ik ook na 21 uur de avond wel doorkom. Vind ik de avondklok een beknotting van mijn vrijheid? Wordt mij mijn avondwandeling ontnomen? Het is een van de maatregelen om het aantal besmettingen terug te dringen, om uiteindelijk sneller van het virus af te zijn. En dat willen we toch allemaal? Beter nu even diep duiken om daarna sneller boven te komen. Stook dus de openhaard op, schenk een wijntje in en stof je platenspeler af. Haal voorzichtig het zwarte vinyl uit de hoes, luister naar het eerste ruizen van de naald op de plaat, herken de ingesleten tik tijdens dat mooie gitaarstukje en laat de herinneringen toe die vanuit de diepte naar boven komen.
Why can’t we go over the untouched road Is it too winding Flanked by reflections of time Go and expericience Learn the human destiny Happiness and sadness Posts of your life time
De beste zanger die ooit geleefd heeft. Dat schreef Matthijs van Nieuwkerk elke keer weer in de bijna 70 stukjes die hij voor de VARA-gids schreef. Die stukjes gingen allemaal over Charles Aznavour. Dat Matthijs idolaat is van de zanger stak hij niet onder stoelen of banken, maar om elke week een stukje over de man te schrijven leek mij een hele toer. Maar omdat een mens zichzelf soms, zeker in coronatijd, wat moet uitdagen, besloot ik dit voorbeeld te volgen. Ik ga een kwartaal lang elke week een stukje schrijven over mijn favoriete band. U weet wel, Earth and Fire.
Ik trap af met een stukje over 555 juweeltjes samengeperst in een bijna 50 uur durende afspeellijst op Spotify. De lijst is aangemaakt door Gert Oosterhuis, maar niet door hem samengesteld. Nee, dat werd gedaan door de harde kern van de 1.745 leden tellende Earth and Fire Facebookgroep, waar Gert ruim 4 jaar geleden de initiatiefnemer van was. Want zijn redenering was dat als al die mensen de muziek van Earth and Fire bejubelen, er uit een selectie van andere favoriete liedjes toch een prachtige lijst moet kunnen ontstaan. Van de tien à twintig liedjes die een ieder in mocht sturen, mochten er maximaal 3 van Earth and Fire zijn. En in zijn oproep vroeg Gert uitdrukkelijk niet de standaard Top2000-lijstjes in te sturen, maar kritisch door de eigen platenkast te gaan. Van alle inzendingen maakte hij een lange lijst waaruit de inzenders weer twintig favoriete liedjes moesten kiezen (hun eigen liedjes niet meegeteld) om zo tot een eerlijke ranking te komen.
Op 20 december 2020 ging de schatkist open en publiceerde Gert dé Top 555 Aller Tijden. Hij noemde deze afspeellijst ‘Eternal diamonds and pearls, Top 555 van Earth and Fire volgers’. Hij schreef in zijn begeleidende bericht in de Facebookgroep: ‘De ‘goudzoekers’ hebben stuk voor stuk diep in hun geheugen gegraven of hebben de gelegenheid aangegrepen om hun parels aan platen weer ‘ns uit de kast te trekken, op te poetsen en te beluisteren. Het zal niemand verrassen dat onze lijfband zelf de Top 10 uit deze schatkist vol 555 juweeltjes domineert. Earth and Fire telt 21 noteringen, met als hekkensluiter het toepasselijke “From the end till the beginning”.’
Je denkt dat Spotify toch wel alles zo’n beetje in het archief heeft staan, maar niets is minder waar. Gert: “Jammer genoeg zijn tijdens het rangschikken van de parels er meerdere door de dubbele bodem van de schatkist heen gezakt, omdat Spotify deze niet herkende (of vanwege auteursrechten). Een voorbeeld hiervan is het schitterende “The Two of Us” van Earth and Fire. Ginny Koerts was één van de deelnemende ‘goudzoekers’ en zij koestert dierbare herinneringen aan deze song. Haar vader Gerard Koerts was niet alleen de componist, maar hij leerde Ginny ook de gitaarakkoorden spelen. En Marjorie Koerts, de vrouw van Chris, had van het nummer Children liever de liveversie met Chris en Gerard (French Connection) in de schatkist gehad.” Mooie verhalen die hier best nog eens herhaald mogen worden.
Natuurlijk stuurde ook ik mijn lijstje van 20 favorieten in. Zorgvuldig samengesteld uit de diverse afspeellijsten die ik per jaar bijhoud. Ik weet nog dat ik bij de eerste blik op de totaallijst een beetje droef werd want het leek alsof er vooral heel veel oude liedjes in stonden. Ik stemde recalcitrant zoveel mogelijk op recente liedjes omdat ik vond dat er echt niet alleen in de jaren zestig en zeventig juweeltjes waren geschreven. De verrassing kwam toen ik tijdens de voorbereidingen voor het kerstdiner de Eternal-afspeellijst aanzette en werd gegrepen door de verscheidenheid aan nummers. En ik merkte hoe blij ik werd van alles wat langskwam, nieuw én oud, bekend en onbekend en hoe het geheel een prachtige mix vormde die mijn muzieksmaak heeft verrijkt. Het was een les in nederigheid.
Rumblin’ from inside the earth Is drowned by howling of the wind Unchained by abuse of knowledge Wind disperse poison-gas The whirl winds ravage north, South east and west Scoring air punish their pride
Na 46 jaar is het raadsel van de ‘Zür Grille bootleg‘, met de live-opname van het optreden in Minden, opgelost. Nadat oud-roadie Cees Roos een groot aantal van de in zijn bezit zijnde live-opnames van Earth and Fire via YouTube beschikbaar had gesteld, meldde de maker ervan zich in maart 2020. Het was op de kop af 46 jaar na het Duitse optreden. Het levensverhaal van Hermann Braunschmidt maakt veel duidelijk.
Als Hermann op ons verzoek iets meer over de achtergronden van de opname vertelt, beschrijft hij eerst zijn jeugd en zijn muzikale interesses. “Mijn eerste single was ‘I’m a Believer’ van The Monkees uit 1966. Ik luisterde in die tijd veel naar British Forces Broadcasting Service (BFBS), voornamelijk omdat de Duitse radio amper popmuziek draaide. Later werd dit Radio Luxembourg en Radio Noordzee.” Het eerste rockconcert dat hij bijwoonde was op 10 april 1972 van de Nederlandse band Ekseption. Hij werd weggeblazen door het volume, het geluid, het optreden van Rick van der Linden en de overheersing van het Hammondorgel. Daar ligt ook de oorsprong van zijn voorliefde voor bands waar het Hammondorgel een prominente plek in de muziek heeft. Hij luisterde in die tijd veel naar Emerson, Lake & Palmer, Deep Purple, Procol Harum, Uriha Heep en Nektar. “Ik hield niet van Hendrix, Led Zeppelin, Black Sabbath en al die andere gitaarbands. De muziek moest een orgel of ten minste een Rhodes piano bevatten.”
De overweldigende ervaring bij Ekseption was voor hem de aanleiding om liveoptredens vast te gaan leggen. Hij wilde die opwindende muzikale momenten voor altijd vasthouden. In oktober 1972 nam hij zijn eerste concert op. Het was een optreden van de Duitse psychedelische band Virus. Hermann was toen al zeer Hifi-georiënteerd en gebruikte een draagbare tape-recorder. Een opname moest voor hem het origineel zo dicht mogelijk benaderen. Hij had een hekel aan cassettebandjes. “In die tijd was de band Nektar mijn favoriet. De opname die ik op 30 mei 1974 van die band maakte, is een klassieker onder de Nektar-fans.” Hoe enthousiast en ondernemend hij op muziekgebied was blijkt uit het feit dat hij in die tijd zelfs een concert organiseerde. Het was in de Doppelaula in Minden, met zo’n 500 bezoekers. Voor Amnesty International.
Toegangsbewijs optreden Minden, Duitsland
Weer eens terugluisterend snapte Hermann in eerste instantie niet goed waarom de opname van Earth and Fire in Minden kwalitatief zoveel minder is dan alle opnames die hij ervoor en erna maakte. De opname van Earth and Fire werd gemaakt met een draagbare Telefunken taperecorder met een losse microfoon. Hij is er zelf na al die jaren nog wat verbaasd over, want normaal gebruikte hij een Sony TC 377 in een beschermende houten doos, 50 meter kabel (van de grasmaaier van zijn ouders), microfoonstandaards etc. Samen met een vriend sjouwde hij dat allemaal 5 kilometer te voet vanaf zijn huis naar het zaaltje Zür Grille of de Doppelaula. Toen hij die vriend recent sprak en naar het optreden vroeg, wist die vriend niet waar hij het over had. “Hij had totaal geen herinneringen aan het optreden, zelfs niet het decolleté van Jerney. Dus hij is er niet geweest.” Hermann vermoedt dat die vriend op het laatste moment niet mee kon en dat hij uit nood over moest gaan op de draagbare Telefunken taperecorder omdat hij niet in zijn eentje de andere opnameapparatuur kon dragen. De Telefunken taperecorder had hij overigens van een leraar geleend.
Hij was in die tijd gek op de muziek van Earth and Fire. Zijn vriendin had het album ‘Atlantis’ waar ze samen uren naar luisterden. Hermann zegt over het optreden: “Het concert was ‘pure heaven’, fantastisch geluid, vier witte Altec ‘Voice of the Theatre’ speakers aan elke kant van het podium. Het eerste deel Atlantis/In the Mountains was ‘mind blowing’. Zo veel beter dan op de LP.” Dit bleef zijn verdere leven een favoriet. Naast ‘From the End Till the Beginning’ en ‘Storm and Thunder’. De hits ‘Memories’ en ‘Maybe to Morrow Maybe Tonight’ vond hij ook erg goed gespeeld tijdens het optreden. “De muziek, het geluid, de verlichting en het decolleté van Jerney maakten het die nacht tot een van de meest onvergetelijke concerten van mijn leven.”
Na zijn middelbare school kwam Hermann, hoe kan het ook bijna anders, in de Hifi-business terecht. Hij was daarin vanaf 1984 zelfstandig ondernemer. Totdat begin jaren negentig de omzet in de Hifi kelderde en hij wat anders ging doen. Hij legde zich toe op het omzetten van opnames van analoog naar digitaal. Hij deed dit voor een Duits label genaamd Garden of Delights. Het label bestaat nog steeds en verzamelt en herstelt opnames van progressieve rock en zet dat op CD zodat liefhebbers er alsnog van kunnen genieten. Hermann was een van de eerste gebruikers van de CD-brander en zijn live-opname van Earth and Fire was een van de eerste live-opnames die hij op CD brandde. Niet voor commercieel gewin, maar om het met andere liefhebbers uit te wisselen. In die tijd ruilde hij CD’s met een Nektar-fan uit Amerika. De fan had een enorme hoeveelheid cassettebandjes met live-opnames van Nektar. De Amerikaan gaf Hermann de live-muziek en in ruil daarvoor gaf Hermann de opnames terug op CD. Hij denkt dat een vriend van die Nektar-fan de sleutelfiguur moet zijn geweest in het verspreiden van zijn live-opname naar Japan. Maar harde bewijzen heeft hij daar niet voor. Hij vindt het ook niet nodig om dit te achterhalen, hij heeft al jaren geen contact meer met die mannen.
Hermann was altijd op zoek naar andere live-opnames van Earth and Fire uit begin jaren zeventig. Daarvoor heeft hij eind jaren negentig ook nog contact gehad met enkele Earth and Fire fans in Nederland. Zo vernam hij dat zijn unieke live-opname van Minden inmiddels als bootleg in Japan was uitgegeven. Hermann was wel enigszins teleurgesteld toen hij ontdekte dat zijn opname zonder zijn toestemming gebruikt was. Al was die ervaring niet nieuw voor hem, dat had hij al eerder meegemaakt met andere live-opnames. Het geeft alleen maar aan hoe uniek het was dat hij in die tijd zulke professionele opnames maakte.
Na 1975 verloor hij zijn interesse in Earth and Fire, hij kon de commerciële kant die de band opging minder waarderen. Hij denkt dat hij ze in de Weekendtijd in Berlijn nog een keer heeft zien optreden bij de Radiotentoonstelling. Of, mijmert hij, misschien heeft hij dat verzonnen toen hij over het blauwe leren pak van Jerney droomde.
Tot slot vertelt hij dat hij vanaf begin jaren negentig tot 2013 de belangrijkste Procol Harum geluidsarchivaris was. Tegenwoordig gaat hij naar concerten zonder bepakt en bezakt te zijn met opname- apparatuur en microfoons. Wat een compleet nieuwe ervaring voor hem is. Toch heeft hij soms nog wel eens spijt zijn apparatuur niet bij zich te hebben. Zo zag hij eind vorig jaar NEXT OF KIN in de Boerderij in Zoetermeer waar hij achteraf toch graag een opname van had willen hebben… Eens een liefhebber, altijd een liefhebber.
Recensie optreden Earth and Fire in Minden
Een aantal bijzonderheden over het optreden in Minden:
Van de opname van Hermann Braunschmidt is de Japanse Bootleg gemaakt. Op de CD staat dat de opname in München is gemaakt. Dit is duidelijk door de onwetende derde fout aan de Japanse label doorgegeven. Het concert was in het minder bekende Minden.
De bootleg (Die Harikiri, 300 exemplaren) bevat slechts een deel van het concert. Hermann heeft zijn opname nooit ingekort. Hij vermoedt dat dit door het Japanse label is gedaan om het op de CD te laten passen.
Grille is een zaal in Minden. Er konden toen ongeveer 700 à 800 man in die zaal. De zaal bestaat niet meer. Het is in 2008 afgebroken. [update 25 juli 2020]
Het café Grille in 1974 waar het optreden in Minden plaats vond. Foto Hermann Braunschmidt.
Hoewel Gifhorn in de naaste omgeving ligt, is Hermann daar niet geweest en dus ook niet verantwoordelijk voor die live-opname. Onbekend is wie dat wel is. Wie weet komen we daar ook ooit nog achter.
Op de site guitars101.com staat de bootleg-CD als een ‘semi official bootleg’ vermeld. Er wordt zelfs gesuggereerd dat het uitstekende geluid afkomstig is van het ‘soundboard’ van de geluidstechnicus van de band. Alsof de band zelf achter de opname zou zitten. Nu we het verhaal van Hermann kennen, kunnen we deze complottheorie gelukkig naar het rijk der fabelen verwijzen.
Veel dank aan Hermann Braunschmidt voor het delen van zijn herinneringen.
Als je de optredens van de band door de jaren heen bekijkt, duizelt het je soms. Vooral in de beginjaren kon het vijftal de ene dag in Duitsland, de volgende dag in Zeeland en de dag erna weer in Duitsland op het podium staan. Een echt toerende band dus. Dat zijn niet alleen zoete herinneringen voor de bandleden zelf, maar ook voor al diegenen die de optredens bijwoonden. De fans dus. En die zoete herinneringen zijn er zeker! Regelmatig krijgen we de vraag of wij weten wanneer de band optrad in een bepaalde dancing ergens in de jaren zeventig…
Goed nieuws! Vanaf nu kan iedereen het zelf opzoeken. We zijn namelijk de archieven ingedoken en hebben al die optredens in kaart gebracht en de gegevens per jaar gebundeld. Uiteraard realiseren we ons dat de lijst bij lange na niet compleet is. Want als je bedenkt dat de band in de succesjaren zo’n 150x per jaar op de podium stond, mist er vast nog wel wat. Dus, staat nou dat ene optreden waar jij zoveel goede herinneringen aan hebt er niet bij, dan horen we dat graag! E-mail ons de datum en plaats en we voegen jouw optreden(s) toe. Zo maken we het overzicht met z’n allen compleet.
Voor nu hebben we ons beperkt tot de optredens tot en met het jaar 1983, maar alles wat bekend is van de nieuwere samenstellingen vullen we in de loop van dit jaar aan. Net als de optredens van Opus Gainfull, de voorloper van Earth and Fire.
Voor een serie over bijzondere optredens zijn we nog op zoek naar verhalen. Heb jij iets bijzonders meegemaakt tijdens een van de optredens? Laat het ons weten. Binnenkort lichten we wat bijzondere live-optredens uit en maken we een bloemlezing van jullie ervaringen.
Je vindt het overzicht onder ‘optredens‘ in het menu.
Ko van den Broek maakte een mooi overzicht van affiches, toegangsbewijzen en advertenties van optredens van Earth and Fire door de jaren heen.
“Ik bediende de volgspot. Als ik dacht dat een nummer afgelopen was, dan ging Chris vaak door met de solo. Met name bij een nummer als ‘Fun’ kon hij helemaal uit z’n dak gaan. Hij was dan heel sfeerbepalend.”
Cees Roos in ‘Earth and Fire, de biografie 1969 – 1983‘
