Na 46 jaar is het raadsel van de ‘Zür Grille bootleg‘, met de live-opname van het optreden in Minden, opgelost. Nadat oud-roadie Cees Roos een groot aantal van de in zijn bezit zijnde live-opnames van Earth and Fire via YouTube beschikbaar had gesteld, meldde de maker ervan zich in maart 2020. Het was op de kop af 46 jaar na het Duitse optreden. Het levensverhaal van Hermann Braunschmidt maakt veel duidelijk.
Als Hermann op ons verzoek iets meer over de achtergronden van de opname vertelt, beschrijft hij eerst zijn jeugd en zijn muzikale interesses. “Mijn eerste single was ‘I’m a Believer’ van The Monkees uit 1966. Ik luisterde in die tijd veel naar British Forces Broadcasting Service (BFBS), voornamelijk omdat de Duitse radio amper popmuziek draaide. Later werd dit Radio Luxembourg en Radio Noordzee.” Het eerste rockconcert dat hij bijwoonde was op 10 april 1972 van de Nederlandse band Ekseption. Hij werd weggeblazen door het volume, het geluid, het optreden van Rick van der Linden en de overheersing van het Hammondorgel. Daar ligt ook de oorsprong van zijn voorliefde voor bands waar het Hammondorgel een prominente plek in de muziek heeft. Hij luisterde in die tijd veel naar Emerson, Lake & Palmer, Deep Purple, Procol Harum, Uriha Heep en Nektar. “Ik hield niet van Hendrix, Led Zeppelin, Black Sabbath en al die andere gitaarbands. De muziek moest een orgel of ten minste een Rhodes piano bevatten.”
De overweldigende ervaring bij Ekseption was voor hem de aanleiding om liveoptredens vast te gaan leggen. Hij wilde die opwindende muzikale momenten voor altijd vasthouden. In oktober 1972 nam hij zijn eerste concert op. Het was een optreden van de Duitse psychedelische band Virus. Hermann was toen al zeer Hifi-georiënteerd en gebruikte een draagbare tape-recorder. Een opname moest voor hem het origineel zo dicht mogelijk benaderen. Hij had een hekel aan cassettebandjes. “In die tijd was de band Nektar mijn favoriet. De opname die ik op 30 mei 1974 van die band maakte, is een klassieker onder de Nektar-fans.” Hoe enthousiast en ondernemend hij op muziekgebied was blijkt uit het feit dat hij in die tijd zelfs een concert organiseerde. Het was in de Doppelaula in Minden, met zo’n 500 bezoekers. Voor Amnesty International.
Weer eens terugluisterend snapte Hermann in eerste instantie niet goed waarom de opname van Earth and Fire in Minden kwalitatief zoveel minder is dan alle opnames die hij ervoor en erna maakte. De opname van Earth and Fire werd gemaakt met een draagbare Telefunken taperecorder met een losse microfoon. Hij is er zelf na al die jaren nog wat verbaasd over, want normaal gebruikte hij een Sony TC 377 in een beschermende houten doos, 50 meter kabel (van de grasmaaier van zijn ouders), microfoonstandaards etc. Samen met een vriend sjouwde hij dat allemaal 5 kilometer te voet vanaf zijn huis naar het zaaltje Zür Grille of de Doppelaula. Toen hij die vriend recent sprak en naar het optreden vroeg, wist die vriend niet waar hij het over had. “Hij had totaal geen herinneringen aan het optreden, zelfs niet het decolleté van Jerney. Dus hij is er niet geweest.” Hermann vermoedt dat die vriend op het laatste moment niet mee kon en dat hij uit nood over moest gaan op de draagbare Telefunken taperecorder omdat hij niet in zijn eentje de andere opnameapparatuur kon dragen. De Telefunken taperecorder had hij overigens van een leraar geleend.
Hij was in die tijd gek op de muziek van Earth and Fire. Zijn vriendin had het album ‘Atlantis’ waar ze samen uren naar luisterden. Hermann zegt over het optreden: “Het concert was ‘pure heaven’, fantastisch geluid, vier witte Altec ‘Voice of the Theatre’ speakers aan elke kant van het podium. Het eerste deel Atlantis/In the Mountains was ‘mind blowing’. Zo veel beter dan op de LP.” Dit bleef zijn verdere leven een favoriet. Naast ‘From the End Till the Beginning’ en ‘Storm and Thunder’. De hits ‘Memories’ en ‘Maybe to Morrow Maybe Tonight’ vond hij ook erg goed gespeeld tijdens het optreden. “De muziek, het geluid, de verlichting en het decolleté van Jerney maakten het die nacht tot een van de meest onvergetelijke concerten van mijn leven.”
Na zijn middelbare school kwam Hermann, hoe kan het ook bijna anders, in de Hifi-business terecht. Hij was daarin vanaf 1984 zelfstandig ondernemer. Totdat begin jaren negentig de omzet in de Hifi kelderde en hij wat anders ging doen. Hij legde zich toe op het omzetten van opnames van analoog naar digitaal. Hij deed dit voor een Duits label genaamd Garden of Delights. Het label bestaat nog steeds en verzamelt en herstelt opnames van progressieve rock en zet dat op CD zodat liefhebbers er alsnog van kunnen genieten. Hermann was een van de eerste gebruikers van de CD-brander en zijn live-opname van Earth and Fire was een van de eerste live-opnames die hij op CD brandde. Niet voor commercieel gewin, maar om het met andere liefhebbers uit te wisselen. In die tijd ruilde hij CD’s met een Nektar-fan uit Amerika. De fan had een enorme hoeveelheid cassettebandjes met live-opnames van Nektar. De Amerikaan gaf Hermann de live-muziek en in ruil daarvoor gaf Hermann de opnames terug op CD. Hij denkt dat een vriend van die Nektar-fan de sleutelfiguur moet zijn geweest in het verspreiden van zijn live-opname naar Japan. Maar harde bewijzen heeft hij daar niet voor. Hij vindt het ook niet nodig om dit te achterhalen, hij heeft al jaren geen contact meer met die mannen.
Hermann was altijd op zoek naar andere live-opnames van Earth and Fire uit begin jaren zeventig. Daarvoor heeft hij eind jaren negentig ook nog contact gehad met enkele Earth and Fire fans in Nederland. Zo vernam hij dat zijn unieke live-opname van Minden inmiddels als bootleg in Japan was uitgegeven. Hermann was wel enigszins teleurgesteld toen hij ontdekte dat zijn opname zonder zijn toestemming gebruikt was. Al was die ervaring niet nieuw voor hem, dat had hij al eerder meegemaakt met andere live-opnames. Het geeft alleen maar aan hoe uniek het was dat hij in die tijd zulke professionele opnames maakte.
Na 1975 verloor hij zijn interesse in Earth and Fire, hij kon de commerciële kant die de band opging minder waarderen. Hij denkt dat hij ze in de Weekendtijd in Berlijn nog een keer heeft zien optreden bij de Radiotentoonstelling. Of, mijmert hij, misschien heeft hij dat verzonnen toen hij over het blauwe leren pak van Jerney droomde.
Tot slot vertelt hij dat hij vanaf begin jaren negentig tot 2013 de belangrijkste Procol Harum geluidsarchivaris was. Tegenwoordig gaat hij naar concerten zonder bepakt en bezakt te zijn met opname- apparatuur en microfoons. Wat een compleet nieuwe ervaring voor hem is. Toch heeft hij soms nog wel eens spijt zijn apparatuur niet bij zich te hebben. Zo zag hij eind vorig jaar NEXT OF KIN in de Boerderij in Zoetermeer waar hij achteraf toch graag een opname van had willen hebben… Eens een liefhebber, altijd een liefhebber.
Een aantal bijzonderheden over het optreden in Minden:
Van de opname van Hermann Braunschmidt is de Japanse Bootleg gemaakt. Op de CD staat dat de opname in München is gemaakt. Dit is duidelijk door de onwetende derde fout aan de Japanse label doorgegeven. Het concert was in het minder bekende Minden.
De bootleg (Die Harikiri, 300 exemplaren) bevat slechts een deel van het concert. Hermann heeft zijn opname nooit ingekort. Hij vermoedt dat dit door het Japanse label is gedaan om het op de CD te laten passen.
Grille is een zaal in Minden. Er konden toen ongeveer 700 à 800 man in die zaal. De zaal bestaat niet meer. Het is in 2008 afgebroken. [update 25 juli 2020]
Foto Hermann Braunschmidt.
Hoewel Gifhorn in de naaste omgeving ligt, is Hermann daar niet geweest en dus ook niet verantwoordelijk voor die live-opname. Onbekend is wie dat wel is. Wie weet komen we daar ook ooit nog achter.
Op de site guitars101.com staat de bootleg-CD als een ‘semi official bootleg’ vermeld. Er wordt zelfs gesuggereerd dat het uitstekende geluid afkomstig is van het ‘soundboard’ van de geluidstechnicus van de band. Alsof de band zelf achter de opname zou zitten. Nu we het verhaal van Hermann kennen, kunnen we deze complottheorie gelukkig naar het rijk der fabelen verwijzen.
Veel dank aan Hermann Braunschmidt voor het delen van zijn herinneringen.